آیا آب کلروفیل واقعا موثر است یا حقه دیگری در حوزه سلامتی است؟

به تازگی مزایای آب کلروفیل در TikTok FYP غوغا به پا کرده است و افراد زیادی سوگند می خورند که این ماده فواید بسیار زیادی دارد. اگر شما هم در کلاس های زیست شناسی شرکت کرده باشید، حتما می دانید کلروفیل همان ماده ای است که باعث رنگ سبز گیاهان می شود و در فتوسنتز نقش دارد، اما سوال این جا است که این رنگدانه سبزی که به تولید غذای گیاهی کمک می‌کند، چه ارتباطی با سلامت انسان دارد؟ به گفته اینفلوئنسرهای سلامتی، امروزه مکمل های کلروفیل مایع یک روش درمانی معجزه آسا برای همه چیز می توانند باشند، از آکنه گرفته تا بوی بدن بدن و … . خب، برخی از این موارد تا حدی قابل قبول و محتمل هستند، اما برخی دیگر جای شک و تردید دارد و تشخیص اینکه کدام ادعا را باور کنیم، کار را سخت می کند.

به همین دلیل، ما برای اثبات این قضیه از دو متخصص تغذیه حرفه ای کمک گرفتیم تا نظر آن ها را درباره ادعاهای موجود در در مورد آب کلروفیل بدانیم. پس با ادامه مطلب همراه باشید تا هر آنچه لازم است درباره آب کلروفیل، مزایا و معایب آن بدانید.

آب کلروفیل چیست؟

کلروفیل همان رنگی است که منجر به سبز شدن گیاهان و برگ ها می شود و نقش مهمی در فرآیند فتوسنتز دارد، زمانی که گیاهان نور خورشید را به مواد مغذی تبدیل می کنند. تمام گیاهان سبز رنگ مانند کلم بروکلی، کلم پیچ، اسفناج و جعفری کلروفیل دارند. تانیا مژر، متخصص، MS، در این باره توضیح می دهد، «کلروفیل مایع که از نظر فنی به کلروفیلین نیز معروف است، اساسا شکل دست ساخت بشری است که عصاره غلیظی از همین ماده گیاهی است.»

به گفته مژر، مصرف کلروفیل با توجه به خواص آنتی اکسیدانی و فوایدی که برای سلامت عمومی دارد، محبوبیت بسیاری یافته است و افراد زیادی آن را به عنوان مکمل یا جایگزینی به جای خوردن مستقیم سبزیجات در نظر می گیرند. اما، کلروفیل مایع – «آبی» که در TikTok بسیار وایرال شده است – کلروفیل خالص نیست.

مادلین لاروش، متخصص تغذیه در این باره می گوید: «در واقع، آنچه در آن بطری های کوچک وجود دارد، مخلوطی نیمه مصنوعی از نمک‌های مس و سدیم است که از کلروفیل به دست می‌آید.» این ترکیب، یک محصول نیمه مصنوعی و محلول در آب است که از کلروفیل مشتق شده است، اما به جای منیزیم به مس متصل می شود و جذب آن را آسان تر می کند. با این حال، هیچ مدرک عینی وجود ندارد که نشان دهد روش جذب کلروفیل از سبزیجات برگ سبز به شکلی که تا کنون آن ها را مصرف می کردیم مناسب نیست و اکنون بهتر است به شکل آب کلروفیل مصرف شود.

فواید آب کلروفیل

ادعاهای زیادی درباره مزایای کلروفیل مایع وجود دارد که برخی از آن ها پشتیبانی های علمی دارند، اما همه آن ها تاییدیه علمی نمی گیرند. برخی از ادعاهایی که بیشتر از سایر موارد درباره فواید کلروفیل مایع شنیده می شود عبارتند از: از بین بردن آکنه و بوی بدن، جلوگیری از سرطان، «تمیز کردن» خون، کاهش وزن و مواردی از این دست. کاملا روشن است که بسیاری از این اظهارات در بهترین حالت پشتیبانی علمی ضعیفی دارند و به روشنی اثبات نشده اند – اما آب کلروفیل همچنان فواید مخصوص به خود را دارد.

مقابله با التهابات

بر اساس مطالعه‌ای که در سال 2012 به بررسی فعالیت‌های ضد التهابی کلروفیل ‌پرداخته بود، به این نتیجه دست یافت که کلروفیل و محصولات آن، دارای عوامل ضدالتهابی ارزشمندی هستند که می تواند در درمان التهابات و بیماری‌های مرتبط با موثر باشد. همچنین، پژوهش های بیشتر نشان داد استفاده از کلروفیل مایع بر روی پوست یا زمانی که به صورت داخلی مصرف شود، به کاهش التهاب زخم یا آکنه کمک می کند. البته، این نکته را باید خاطر نشان کرد که آزمایش‌های بالینی کوچک تنها بهبود آکنه را بدون عوارض جانبی قابل‌توجه نشان داده‌اند و بسیاری از مطالعات دیگر فقط بر روی موش‌ها انجام شده‌اند و لذا تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.

خاصیت آنتی اکسیدانی

مهم ترین خاصیت کلروفیل، آنتی اکسیدان بودن آن است.

مژر می گوید: «یکی از روشن ترین ادعاها درباره کلروفیل خاصیت آنتی اکسیدانی آن است که به مبارزه با رادیکال های آزاد و محافظت از بدن در برابر استرس اکسیداتیو می پردازد و با تحقیقات انجام شده در مطالعات حیوانی و انسانی هماهنگی بسیار زیادی دارد.» مطالعات نشان داده است که کلروفیل و مشتقات آن به عنوان آنتی اکسیدان عمل می کنند. این مولکول ها با رادیکال های آزاد در بدن مبارزه کرده و به جلوگیری از آسیب های پوستی و سلولی و همچنین بروز خطرات بالقوه سلامتی (مانند سرطان)، کمک می کند. شایان ذکر است که این مطالعات روی موش‌ها و کرم‌ها انجام شده و نتایج امیدوار کننده بوده است، اما برای نشان دادن اینکه چنین تاثیراتی در انسان نیز قابل اندازه‌گیری خواهد بود یا خیر، آزمایش های بیشتری مورد نیاز است.

سم زدایی طبیعی بدن

برخی از مطالعات حاکی از آن است که کلروفیل در فرآیند سم زدایی طبیعی بدن، به ویژه در کاهش آفلاتوکسین های بلعیده شده (قرار گرفتن در معرض نوعی قارچ -کپک) و فلزات سنگین، موثر است. مژر در این باره توضیح می دهد: «جالب اینجاست که ساختار کلروفیل در گیاهان بسیار شبیه به هموگلوبین – ساختار پروتئین گلبول های قرمز – در بدن است که به عنوان حمایت کننده از کیفیت گلبول های قرمز خون در نظر گرفته می شود و انرژی و اکسیژن را در بدن به گردش در می‌آورد. اما، همانطور که قبلا هم گفته شد، اینکه واقعا کلروفیل چنین تاثیراتی را دارد نه، نیازمند مطالعات بیشتر است و هر آنچه تا کنون بدست آمده نظریات تئوری است.

خاصیت ضد پیری

کلروفیل خاصیت جوانسازی پوست دارد.

شاید این ادعای ضعیفی باشد، اما شواهدی وجود دارد که نشان می دهد کلروفیل خاصیت جوانسازی پوست دارد. لاروش می‌گوید: «وقتی صحبت از متابولیسم پوست می‌شود، ویتامین‌های اصلی که نقش مهمی در این فرآیند دارند، ویتامین‌های C، E، A و D هستند. کلروفیل نیز منبع بسیار خوبی از ویتامین های A، C و E است که به ترمیم سلولی و جوانسازی پوست سالم و درخشان کمک می کند.» علاوه بر این، پژوهش دیگری در سال 2015 نتایج قابل توجهی را نشان داد که 10 شرکت‌کننده ژل کلروفیلین را به مدت هشت هفته روی پوست آسیب‌دیده از نور خورشید استفاده کردند. گرچه این مطالعه کوچک بود، اما هیچ جنبه منفی یا عوارض جانبی واقعی بر روی پوست هیچ یک از شرکت کنندگان دیده نشد.

خطرات مصرف آب کلروفیل

به طور کلی مصرف کلروفیل مایع یا آب کلروفیل خطری ندارد و سمی نیست. با این حال، بهتر است خانم های باردار یا شیرده از مصرف آن خودداری کنند، زیرا تحقیقات محدودی درباره بی خطر بودن آن برای این گروه از افراد در دسترس است.

لاروش می‌گوید افرادی که متوترکسات (دارویی که برای درمان پسوریازیس، سرطان و آرتریت روماتوئید استفاده می‌شود) مصرف می‌کنند، باید از کلروفیل مایع نیز اجتناب کنند، مانند افرادی که از مولتی ویتامین‌های حاوی مس استفاده می‌کنند. لاروش می‌گوید افرادی که متوترکسات (دارویی که برای درمان پسوریازیس، سرطان و آرتریت روماتوئید استفاده می‌شود) مصرف می‌کنند، باید از  مصرف کلروفیل مایع اجتناب کنند؛ درست مانند افرادی که مولتی ویتامین‌های مس دار مصرف می‌کنند. زیرا، کلروفیل مایع بیش از مقدار توصیه شده روزانه مس دارد و مصرف بیش از حد آن منجر به مسمومیت می شود.

بعلاوه، مصرف منظم آب کلروفیل می تواند باعث افزایش حساسیت به نور خورشید می شود، بنابراین اگر می خواهید آن را در برنامه روزانه خود قرار دهید، حتما مراقبت از پوست را در نظر بگیرید  از کرم های ضد آفتاب با SPF بالا استفاده کنید. از این رو، مژر می‌گوید اگر داروهای خاصی مصرف می‌کنید که حساسیت به نور را افزایش می‌دهند، مانند داروهای آکنه، بهتر است از مصرف کلروفیل مایع خودداری کنید یا مصرف آن را به حداقل برسانید.

مژر همچنین هشدار می دهد که یکی دیگر از خطرات مصرف کلروفیل مایع، تجربه عوارض جانبی دستگاه گوارش مانند حالت تهوع، استفراغ یا اسهال است. وی گفت: «بر اساس تجربه‌ شخصی ام، بیماران زیادی داشته‌ام که با شکایت اثرات نامطلوب دستگاه گوارش و افزایش غیرطبیعی آنزیم‌های کبدی هنگام مصرف مکمل‌ها مراجعه کرده اند. بنابراین، همیشه بهترین کار این است که قبل از مصرف هر گونه مکمل با پزشک خود مشورت کنید تا برنامه مصرف آن را بر اساس تاریخچه پزشکی و اهداف سلامتی تان شخصی سازی کند.»

آیا آب کلروفیل واقعا مفید است؟

گرچه آب کلروفیل مزایای بالقوه زیادی دارد، اما تحقیقات محدود است و قطعا نمی تواند جایگزین یک رژیم غذایی و سبک زندگی سالم شود. مژر می گوید: «ممکن است آب کلروفیل ممکن است تا حدی برای شما مفید باشد و به هیدراتاسیون عمومی، وعده های غذایی غنی از مواد مغذی و سبک زندگی سالم و پیشگیرانه کمک کند. اما انتظار نداشته باشید که غذاهای فوق فرآوری شده بخورید، الکل بنوشید و تمام شب را بیدار بمانید و آب کلروفیل بتواند به صورت معجزه آسا اثرات مخرب آن ها را درمان کند.»

مژر توصیه می کند بهتر است کلروفیل را به صورت طبیعی از مواد غذایی دارای این ماده مانند سبزیجات سبز رنگی مانند آروگولا، جعفری و اسفناج دریافت کنید که به طور طبیعی سرشار از کلروفیل هستند و علاوه بر کلروفیل از فواید دیگری مانند فیبر، ویتامین ها و مواد معدنی نیز بهره مند خواهید شد که همگی در هضم و جذب غذا با یکدیگر در تعامل اند. این مواد در کنار هم تاثیرات مثبت و چشمگیری بر سلامت کلی بدن خواهند داشت.

مکمل های کلروفیل در مقابل پودرهای سبز

در حالی که مکمل‌های کلروفیل شبیه به سایر مکمل‌های پودر سبز مانند کلرلا یا اسپیرولینا است، اما منابع و فواید آن ها متفاوت است. بسیاری از پودرهای سبز رنگ از ترکیب میوه ها و سبزیجات خشک شده مختلف بدست می آید که انواع آنتی اکسیدان ها، ویتامین ها و مواد معدنی را فراهم می کند.

کلرلا به طور خاص نوعی جلبک سبز رنگ آب شیرین است، در حالی که اسپیرولینا نوعی جلبک آب شور به رنگ آبی-سبز است. هر دوی آن ها دارای محتوای بالایی از کلروفیل هستند که بسته به رنگشان، فواید آن ها نیز برای سلامتی متفاوت می شود، در ست مانند سایر سبزیجات. کلرلا همچنین به دلیل داشتن پروتئین و ویتامین های بالا (از جمله B12) شناخته شده است. اسپیرولینا نیز منبع خوبی از پروتئین، اسیدهای چرب ضروری و فیکوسیانین است. مژر می گوید: «فایکوسیانین نوعی رنگدانه منحصر به فرد است که عملکردهای ضد التهابی و آنتی اکسیدانی دارد و محققان در حال تحقیق بر روی اثرات ضد سرطانی بالقوه آن هستند.»

به طور کلی، همه این ترکیبات و اشکال گیاهان می توانند برای کاربردهای مختلف مفید باشند. مژر معتقد است: «بهترین رویکرد، اطمینان و افزایش تنوع در رژیم غذایی است و یکی از راه‌های انجام این کار، خوردن انواع سبزیجات و مصرف مکمل‌ها در صورت تمایل است. بهتر است قبل از مصرف هر مکمل، مواد تشکیل دهنده آن را بررسی کنید و مطمئن شوید که از یک برند معتبر تهیه شده باشد. علاوه بر این، مژر به ما یادآوری می‌کند که این مکمل ها برای یک رژیم غذایی و سبک زندگی سالم هستند، نه جایگزین کردن آن برای مواد غذایی اصلی.

منبع: www.byrdie.com / ترجمه: فاطمه شهابی