خواص زنجبیل برای بدن و کاربردهای درمانی آن
آیا تا به حال از خواص زنجبیل برای سلامتی بهره برده‌اید؟ مصرف زنجبیل با مزایای متعددی همراه است که به احتمال زیاد در مورد برخی از آنها (مانند خاصیت ضد تهوع) چیزهایی شنیده‌اید. بااین‌حال خواص درمانی زنجبیل در چند مورد محدود خلاصه نمی‌شود. Ginger بسیار فراتر از یک ادویه معمولی عمل می‌کند و فواید آن شما را غافلگیر خواهد کرد. برای آشنایی با فواید زنجبیل برای سلامتی با این مطلب از سایت مانکن همراه باشید.
ارزش غذایی و خواص زنجبیل
زنجبیل (Ginger) یک گیاه ریشه‌ای گوشتی از خانواده زنجبیلیان (زردچوبه و هل) است که در اصل به جنوب شرقی آسیا تعلق دارد. زنجبیل به دلیل طعم تند، عطر قوی و خواص متعدد به طور گسترده برای مصارف خوراکی و درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده غذایی پرکاربرد با طبع گرم و روش‌های مصرف متنوع، کاربردهایی فراتر از یک ادویه ساده دارد. خواص زنجبیل برای سلامتی به طور مستقیم به ارزش غذایی آن مربوط می‌شود.
ارزش غذایی زنجبیل خشک با زنجبیل تازه تفاوت دارد؛ زیرا در فرآیند خشک کردن، آب گیاه تبخیر شده و مواد مغذی متراکم‌تر می‌شوند. بنابراین کالری و مواد مغذی موجود در ۱۰۰ گرم زنجبیل خشک بیشتر از ۱۰۰ گرم زنجبیل تازه است. در بخش زیر، ارزش غذایی ۱۰۰ گرم زنجبیل تازه را مشاهده می‌کنید.
- انرژی: ۸۰ کیلوکالری؛
- کربوهیدرات: ۱۷٫۷۷ گرم؛
- قند: ۱٫۷ گرم؛
- فیبر غذایی: ۲ گرم؛
- چربی کل: ۰٫۷۵ گرم؛
- پروتئین: ۱٫۸۲ گرم؛
- آب: ۷۹ گرم؛
- پتاسیم: ۴۱۵ میلی‌گرم؛
- منیزیم: ۴۳ میلی‌گرم؛
- فسفر: ۳۴ میلی‌گرم؛
- کلسیم: ۱۶ میلی‌گرم؛
- آهن: ۰٫۶ میلی‌گرم؛
- روی: ۰٫۳۴ میلی‌گرم؛
- مس: ۰٫۲۳ میلی‌گرم؛
- منگنز: ۰٫۲۲۹ میلی‌گرم؛
- سدیم: ۱۳ میلی‌گرم؛
- ویتامین ث : ۵ میلی‌گرم؛
- ویتامین ب۶: ۰٫۱۶ میلی‌گرم؛
- نیاسین: ۰٫۷۵ میلی‌گرم؛
- فولات : ۱۱ میکروگرم؛
- ویتامین ای: ۰٫۲۶ میلی‌گرم؛
- تیامین : ۰٫۰۲۵ میلی‌گرم؛
- ریبوفلاوین : ۰٫۰۳۴ میلی‌گرم؛
- و پانتوتنیک اسید: ۰٫۲۰۳ میلی‌گرم.
۱۷ خواص زنجبیل برای سلامتی
فواید زنجبیل بسیار متنوع هستند. در ادامه با ۱۷ مورد از مهم‌ترین خواص زنجبیل برای سلامتی آشنا می‌شوید.
۱.خواص زنجبیل برای دستگاه گوارش
زنجبیل مزایای فوق‌العاده‌ای برای دستگاه گوارش ارائه می‌دهد. این ریشه پرخاصیت با تسریع حرکت غذا در سیستم گوارش و تحریک ترشح شیره‌های گوارشی به هضم بهتر و کاهش ناراحتی‌های گوارشی کمک می‌کند. مصرف منظم دمنوش زنجبیل یا چای زنجبیل در کاهش التهاب، بهبود سوء هاضمه و حتی محافظت در برابر سرطان روده بزرگ و پیشگیری از زخم معده نقش دارد. خاصیت ضد تهوع قوی ginger نیز در تسکین حالت تهوع (تهوع صبحگاهی دوران بارداری و تهوع ناشی از جراحی یا شیمی‌درمانی) موثر است.
۲. خواص زنجبیل برای کاهش وزن
زنجبیل در بحث لاغری و تناسب اندام نیز حرف‌هایی برای گفتن دارد. خاصیت زنجبیل برای لاغری از مهم‌ترین مزایای این گیاه ریشه‌ای به شمار می‌آید. بررسی‌ها نشان می‌دهد که مصرف آب ریشه زنجبیل باعث کاهش سطح هورمون لپتین و در نتیجه تسریع روند لاغری می‌شود. این گیاه با افزایش متابولیسم و خواص گرمازایی به سوزاندن کالری بیشتر کمک می‌کند. همچنین با افزایش حساسیت به انسولین از ذخیره چربی جلوگیری می‌کند و با تثبیت قند خون، ولع و گرسنگی‌های ناگهانی را کاهش می‌دهد.
علی‌رغم مزایای متعدد زنجبیل برای تناسب اندام، مصرف آن به‌تنهایی چندان موثر نیست. برای آنکه از حداکثر خواص زنجبیل در این زمینه بهره ببرید، لازم است آن را در کنار یک روتین ورزشی استاندارد مصرف کنید. برای دریافت برنامه ورزشی به‌روز، هدفمند و متناسب با وضعیت جسمانی‌تان از مانکن کمک بگیرید.
برنامه‌های ورزشی به‌روز و هدفمند
ارائه تمرینات مبتدی تا حرفه ای در بخش برنامه و تمرینات ورزشی به تفکیک نواحی بدن و نوع تمرین از دیگر قابلیت های مانکن است. با کمک این بخش می توانید ورزش روزانه خود طبق تصاویر متحرک و راهنمای صوتی انجام دهید، همچنین مقدار کالری سوزانده شده در ورزش به صورت خودکار در کالری های سوزانده شده شما ثبت خواهد شد.
برای دریافت اطلاعات بیشتر و نصب برنامه روی لینک زیر بزنید.
شـروع کنید۳. تسکین علائم آرتریت، از فواید زنجبیل
ماده ضد التهابی موجود در زنجبیل (جینجرول) در درمان دردهای مزمن یا حاد موثر است. این خواص زنجبیل، آن را به یک مکمل مناسب (نه جایگزین) برای داروهای تسکین‌دهنده آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت تبدیل می‌کند. مصرف زنجبیل به صورت خوراکی یا استفاده از کمپرس یا پماد حاوی زنجبیل روی پوست در کاهش درد، تورم و التهاب ناشی از این بیماری‌ها نقش دارد.
۴. خواص زنجبیل در مهار سرطان
زنجبیل به دلیل وجود جینجرول و ترکیبات آنتی اکسیدانی و ضد التهابی متعدد خواص ضد سرطانی دارد. برخی مطالعات آزمایشگاهی نشان می‌دهند که فواید زنجبیل به جلوگیری از رشد سلول‌های سرطانی کمک می‌کند. در واقع مولکول‌های زیست‌فعال موجود در آن باعث کُند شدن رشد برخی سرطان‌ها مانند سرطان‌های روده بزرگ، معده، تخمدان، کبد، پوست، سینه و پروستات می‌شوند. توجه داشته باشید که اغلب تحقیقات در این زمینه روی انسان‌ها صورت نگرفته و برای اثبات این خواص زنجبیل به بررسی‌های بیشتر و گسترده‌تری نیاز است.
۵. زنجبیل برای سلامتی و کاهش کلسترول
خواص زنجبیل در کاهش چشمگیر تری‌گلیسیرید و کلسترول LDL و همچنین افزایش کلسترول خوب (HDL) نقش دارد. با توجه به بررسی‌های متعدد مصرف روزانه ۵ گرم زنجبیل به مدت سه ماه به طور متوسط ۳۰ واحد از کلسترول LDL افراد را کاهش می‌دهد. با وجود خواص دمنوش زنجبیل و چای زنجبیل در کاهش کلسترول، این نوشیدنی‌ها هرگز نباید به عنوان جایگزینی برای داروهای تجویزی پزشک در نظر گرفته شوند.
۶. خواص درمانی زنجبیل برای تنظیم قند خون
بررسی‌های معتبر خواص زنجبیل را در کاهش شاخص‌های اصلی تشخیص دیابت نوع ۲ اثبات کرده‌اند. مصرف مکمل‌های زنجبیل به کاهش قابل توجه قند خون ناشتا و هموگلوبین A1c (HbA1c) در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ کمک کند. این اثرگذاری با دوزهای ۱٫۲ تا ۳ گرم زنجبیل در روز و در دوره‌های ۸ تا ۱۳ هفته‌ای مشاهده شده است. همچنین مصرف پودر زنجبیل، سطوح آپولیپوپروتئین B، آپولیپوپروتئین A-I و مالون‌دی‌آلدئید (MDA) را در بیماران دیابتی بهبود می‌بخشد.
۷. بهبود عملکرد مغز، از خواص زنجبیل
التهاب مزمن و استرس اکسیداتیو از محرک‌های کلیدی بیماری‌های دژنراتیو مرتبط با مغز هستند. خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی زنجبیل با مهار پاسخ‌های التهابی در مغز به جلوگیری از بیماری آلزایمر، پارکینسون و زوال شناختی مرتبط با سن کمک مینمایند. مصرف منظم زنجبیل به بهبود حافظه، تمرکز و زمان واکنش و تقویت عملکرد شناختی منجر می‌شود. چندین بررسی نشان می‌دهند که اثر ضدالتهابی جینجرول موجود در زنجبیل بر روی مغز با داروی غیراستروئیدی ضد التهابی سلبرکس (سلکوکسیب) برابری می‌کند.
۸. خواص زنجبیل در تقویت سیستم ایمنی
ترکیب فعال و قدرتمند موجود در زنجبیل به نام جینجرول سرشار از خواص ضد میکروبی و ضد قارچی است که به طور مستقیم در تقویت سیستم ایمنی بدن نقش دارد. این ترکیب با دارا بودن آنتی اکسیدان‌ها و عوامل ضد التهابی، زنجبیل را به یک درمان موثر در برابر بیماری‌های فصلی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا تبدیل می‌کند. خواص درمانی زنجبیل در کاهش تب، سرفه و سردرد به تسریع بهبودی کمک کرده و حال عمومی شما را بهتر می‌کند.
۹. فواید زنجبیل برای پوست و مو
زنجبیل با خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی خود، یک ماده طبیعی فوق‌العاده برای سلامت پوست و مو محسوب می‌شود. قابلیت لایه برداری طبیعی این گیاه در پاکسازی عمیق پوست سر و در نتیجه کاهش شوره سر نقش دارد. همچنین Ginger با تقویت گردش خون در پوست سر و تقویت فولیکول‌های مو به تحریک رشد مو و افزایش استحکام تارهای آن کمک می‌کند. آنتی اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی زنجبیل به بهبود آبرسانی پوست و همچنین محافظت از آن در برابر اشعه UV منجر می‌شوند.
۱۰. تقویت عملکرد جنسی مردان با چای زنجبیل
زنجبیل از طرق مختلف به تقویت سلامت جنسی آقایان کمک می‌کند. خواص زنجبیل در افزایش جریان خون در بهبود کیفیت نعوظ نقش دارد. مصرف منظم این گیاه به افزایش تولید تستوسترون و تقویت میل جنسی نیز منجر می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهند که استفاده از آب ریشه زنجبیل و یا دمنوش زنجبیل بر کیفیت اسپرم و قدرت باروری مردان تأثیر مثبت قابل‌توجهی می‌گذارد.
۱۱. خواص زنجبیل در کاهش استرس
زنجبیل در کاهش استرس و بهبود خلق و خو نیز نقش دارد. ترکیب فعال اصلی موجود در زنجبیل (جینجرول) باعث تحریک تولید سروتونین و دوپامین می‌شود. این هورمون‌ها در تنظیم خلق و خو و احساس آرامش نقش کلیدی دارند، به تعادل شیمیایی مغز کمک می‌کنند و اضطراب و افسردگی را کاهش می‌دهند. مصرف منظم چای زنجبیل یا دمنوش زنجبیل، یک روش آسان و بسیار موثر برای تسکین استرس به شمار می‌آید.
۱۲. حفظ سلامت دهان، از فواید زنجبیل
خاصیت ضد میکروبی و ضد باکتریایی زنجبیل با مهار رشد باکتری‌های مضر در حفره دهان از تجمع پلاک و تشکیل بیوفیلم جلوگیری می‌کند. از بین رفتن این باکتری‌های مضر از بروز بیماری‌های پریودنتال، پوسیدگی و از دست دادن دندانها جلوگیری می‌کند و حتی باعث درخشش بیشتر دندانها می‌شود. نوشیدن چای یا دمنوش زنجبیل، جویدن تکه‌های کوچک این گیاه یا غرغره با دهانشویه‌های حاوی زنجبیل از موثرترین روش‌ها برای بهره‌گیری از خواص زنجبیل در این زمینه هستند.
۱۳. خواص درمانی زنجبیل به عنوان تسکین‌دهنده طبیعی درد
زنجبیل یک تسکین‌دهنده طبیعی درد محسوب می‌شود و برای شرایطی مانند دردهای عضلانی پس از ورزش و ناراحتی‌های قاعدگی بسیار مفید است. خواص ضدالتهابی این گیاه بدون ایجاد عوارض جانبی ناخوشایند مسکن‌های بدون نسخه، ترکیبات ایجاد کننده درد در بدن را بی‌اثر می‌کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد ورزشکارانی که پس از تمرین آب ریشه زنجبیل مصرف کردند، در روز بعد نسبت به گروه کنترل درد و التهاب کمتری داشتند. این خواص زنجبیل به کاهش گرفتگی‌های قاعدگی و تسکین علائم PMS (سندروم پیش از قاعدگی) نیز کمک می‌کند.
۱۴. خواص زنجبیل برای کبد چرب
ترکیبات فعال زیستی زنجبیل در بهبود عملکرد کبد بیماران مبتلا به کبد چرب نقش دارند. این گیاه با مهار تولید سیتوکین‌های پیش‌التهابی به کاهش التهاب مزمن کبد (از عوامل اصلی پیشرفت کبد چرب) کمک می‌کند. همچنین با تنظیم متابولیسم گلوکز و چربی و کاهش مقاومت به انسولین از تجمع بیشازحد چربی در کبد جلوگیری مینماید.
۱۵. خواص درمانی زنجبیل برای حساسیت
ترکیبات فعال زیستی موجود در زنجبیل (جینجرول و شوگاول) به عنوان آنتی‌هیستامین طبیعی عمل می‌کنند و مسیرهای التهابی مرتبط با واکنش‌های آلرژیک را مهار مینمایند. زنجبیل علاوه بر کاهش ناراحتی‌های لحظه‌ای ناشی از آلرژی (مانند عطسه و آبریزش بینی) به مرور شدت و دفعات بروز این واکنش‌ها را نیز کاهش می‌دهد. این خواص زنجبیل با تعدیل پاسخ ایمنی بدن، شما را در برابر آلرژن‌ها مقاوم‌تر می‌سازد.
۱۶. زنجبیل برای سلامتی و کاهش فشار خون
ترکیبات فعال موجود در زنجبیل با گشاد کردن عروق و شل کردن عضلات اطراف رگ‌های خونی، جریان خون را تسهیل می‌کنند. خواص ادرارآور زنجبیل با دفع سدیم اضافی از بدن در کاهش فشار خون نقش دارد. خواص زنجبیل در کاهش استرس اکسیداتیو، تسکین التهاب و بهبود عملکرد اندوتلیال (لایه داخلی رگ‌های خونی) نیز به تنظیم فشار خون منجر می‌شود.
۱۷. خواص زنجبیل در جلوگیری از بیماری قلبی
مزایای زنجبیل در رقیق کردن خون و کاهش کلسترول در کاهش ریسک حمله قلبی و سکته مغزی موثر است. این گیاه ریشه‌ای با بهبود متابولیسم چربی‌ها به تجزیه چربی‌های موجود در جریان خون کمک می‌کند. همچنین با بهبود گردش خون و پایین آوردن قند و کنترل فشار خون، التهاب کلی قلب و عروق را کاهش می‌دهد و عملکرد قلب را تقویت مینماید.
طریقه مصرف زنجبیل
بهره‌مندی از خواص زنجبیل برای سلامتی به روش‌های متعددی امکان‌پذیر است. بهترین روش مصرف زنجبیل به ذائقه و اولویت‌های شما بستگی دارد.
زنجبیل تازه: رایج‌ترین طریق مصرف زنجبیل محسوب می‌شود. از زنجبیل تازه رنده‌شده در تهیه سوپ، سالاد، اسموتی، خورشت و… استفاده کنید. برای تسکین حالت تهوع و بهبود سلامت دهان کافیست تکه‌های نازک زنجبیل تازه را بجوید.
دمنوش یا چای زنجبیل: برای تهیه چای یا دمنوش زنجبیل، چند برش از ریشه تازه یا پودر خشک‌شده این گیاه در آب جوش بریزید. پس از ۱۰ تا ۱۵ دقیقه آن را صاف کرده و در صورت تمایل با مقدار کمی عسل یا لیمو مزه‌دار کنید.
آب ریشه زنجبیل: ریشه زنجبیل تازه را آب بگیرید و به‌تنهایی یا در ترکیب با آبمیوه‌های دیگر میل کنید. برای اجتناب از مضرات مصرف زنجبیل در استفاده از آب ریشه زنجبیل زیاده‌روی نکنید.
پودر زنجبیل: آسان‌ترین روش استفاده از زنجبیل، افزودن پودر خشک‌شده این گیاه به دستور تهیه غذاها، نوشیدنی‌ها و دمنوش‌ها و چای‌ها است.
روغن زنجبیل: اسنشیال اویل زنجبیل (Ginger Essential Oil) عصاره بسیار غلیظ گیاه زنجبیل است که توسط فرآیند تقطیر با بخار آب از ریشه زنجبیل بدست می‌آید. برای استفاده موضعی از روغن زنجبیل روی نواحی دردناک بدن ، ۲ تا ۳ قطره از آن را با ۵ میلی‌لیتر روغن حامل مخلوط کنید.
مکمل زنجبیل: اگر طعم تند زنجبیل را دوست ندارید یا می‌خواهید دوز بالاتری از آن را مصرف کنید، مکمل‌های زنجبیل به شکل کپسول و قرص را امتحان نمایید.
پمادها یا کرم‌ها: این محصولات موضعی حاوی عصاره یا روغن زنجبیل هستند و به بهبود گردش خون و تسکین موضعی درد کمک می‌کنند.
مضرات مصرف زنجبیل
با وجود خواص بی‌نظیر زنجبیل برای سلامتی، مصرف بیشازحد (بیش از ۵ گرم در روز) یا نادرست آن با عوارض جانبی ناخوشایندی همراه خواهد بود. موارد زیر، مهم‌ترین مضرات مصرف زنجبیل هستند:
- واکنش‌های آلرژیک مانند کهیر، دشواری در تنفس، تورم صورت و… ؛
- سوزش سر دل؛
- اسهال؛
- ناراحتی معده؛
- نفخ؛
- تحریکات پوستی در صورت استفاده موضعی؛
- تحریک عضلات رحم و القای زایمان؛
- افت بیشازحد قند خون؛
- و تداخلات دارویی.
حرف آخر
در این مطلب از سایت مانکن به معرفی خواص درمانی زنجبیل پرداختیم. برجسته‌ترین خواص زنجبیل برای سلامتی عبارت‌اند از تسکین تهوع، تنظیم قند خون، پیشگیری از سرطان و تقویت عملکرد کبد. شما می‌توانید به روش‌های مختلفی از این گیاه استفاده کنید؛ به عنوان مثال آب ریشه زنجبیل را بگیرید یا چای زنجبیل بنوشید. برای بهره‌مندی از خواص زنجبیل حتما به میزان مصرف و شرایط سلامتی خود توجه نمایید تا مضرات مصرف زنجبیل را تجربه نکنید.
سوالات متداول
- زنجبیل برای چه افرادی مضر است؟
افراد دارای فشار خون پایین، مبتلایان به بیماری قلبی، سنگ کیسه صفرا، دیابت و مشکلات گوارشی نباید از خواص زنجبیل استفاده کنند. همچنین افراد مبتلا به اختلالات خونریزی و سنگ کلیه، زنان باردار و شیرده و کسانی که جراحی در پیش دارند، از مصرف زنجبیل اجتناب نمایند.
- مقدار مجاز مصرف زنجبیل چقدر است؟
مقدار مناسب مصرف برای بهره‌مندی حداکثری از خواص زنجبیل برای سلامتی، ۱ تا ۳ گرم در روز است. مصرف بیش از ۵ گرم زنجبیل در روز به عوارض جانبی جدی منجر می‌شود.
- تداخلات دارویی زنجبیل کدام است؟
خواص زنجبیل با داروهای رقیق‌کننده خون (آسپرین، هپارین، وارفارین)، داروهای دیابت (انسولین و متفورمین)، داروهای فشار خون، داروهای ضدافسردگی و داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی تداخل دارد.
- خواص زنجبیل برای زنان چیست؟
مهم‌ترین فواید زنجبیل برای زنان عبارت‌اند از بهبود عملکرد رحم و تخمدان، کاهش دردهای قاعدگی، تسکین تهوع بارداری و بهبود هضم.
- بهترین روش مصرف زنجبیل کدام است؟
بهترین روش مصرف زنجبیل به هدف شما و ذائقه شخصی‌تان بستگی دارد. به عنوان مثال برای رفع حالت تهوع، جویدن زنجبیل تازه توصیه می‌شود. درحالی‌که برای دردهای موضعی از پماد یا روغن ضروری (اسانس) زنجبیل استفاده می‌شود. نوشیدن چای زنجبیل یا دمنوش زنجبیل نیز در رفع دردهای قاعدگی و تسکین اعصاب موثر است.
منابع: webmd.com،verywellfit.com،spiceworldinc.com/ ویراستار: طیبه جلایر
