۱۷ خواص گوجه فرنگی که باید بدانید

خواص گوجه فرنگی آنقدر قابل توجه است که به عنوان یکی از محبوب‌ترین سبزیجات شناخته می‌شود؛ در حالیکه از نظر علمی یک میوه است! انواع متعددی از گوجه ‌فرنگی وجود دارد که از نظر سایز، رنگ و طعم با هم متفاوت هستند. با این حال فواید گوجه فرنگی در تمام انواع آن دیده می‌شود و با مصرف هر کدام می‌توانید از فایده‌های گوجه فرنگی بهره‌مند شوید. در مطلب امروز به ارزش غذایی و مهم‌ترین خواص گوجه فرنگی برای سلامتی می‌پردازیم. امیدواریم تا پایان با ما همراه باشید.

ارزش غذایی گوجه فرنگی

۱۷ فواید گوجه فرنگی برای سلامتی

خواص گوجه فرنگی به آنتی اکسیدان‌های متنوع و قدرتمند آن مربوط می‌شود که معروف‌ترین آنها لیکوپن است. موارد زیر، مهم‌ترین فواید گوجه فرنگی برای سلامت عمومی هستند.

۱.پیشگیری از سرطان

خواص گوجه فرنگی پخته، بیشتر از خواص گوجه فرنگی خام است

به علت سطوح بالای آنتی‌اکسیدان‌ها، گوجه‌ فرنگی یک انتخاب عالی برای مبارزه با سرطان و پیشگیری از آن است. خواص ضد سرطانی گوجه فرنگی به خاطر مقادیر بالای لیکوپن موجود در آن است. لیکوپن، یک آنتی‌اکسیدان از خانواده کاروتنوئیدها است. مشخص شده که خواص آنتی‌اکسیدانی قوی لیکوپن با خنثی کردن رادیکال‌های آزاد به پیشگیری از سرطان کمک می‌کند.

فُرم‌های فرآوری شده گوجه‌ فرنگی مانند سس، آب گوجه یا رب گوجه ‌فرنگی، غلظت‌های بالاتری از لیکوپن و در نتیجه پتانسیل ضد سرطانی بالاتری دارند. این بدان معناست که خواص گوجه فرنگی پخته، بیشتر از خواص گوجه فرنگی خام است. مصرف بالاتر لیکوپن با ریسک پایین‌تر ابتلا به سرطان‌های ریه، پروستات، روده بزرگ، دهان و دهانه رحم نیز مرتبط است. یکی دیگر از دلایلی که گوجه ‌فرنگی به مبارزه با سرطان کمک می‌کند، وجود یک ترکیب قوی به نام آدیپونکتین در این سبزی می‌باشد.

۲. تنظیم فشار خون

یکی دیگر از مزایای مصرف گوجه فرنگی، پایین آوردن سطوح فشار خون است. گوجه ‌فرنگی سرشار از پتاسیم است. پتاسیم یک ماده معدنی است که با کاهش اثرات سدیم به تنظیم سطوح فشار‌خون کمک می‌کند. در حقیقت هر چه پتاسیم بیشتری مصرف کنید، سدیم بیشتری از طریق ادرار از دست می‌دهید و فشار خون پایین‌تری خواهید داشت.

علاه بر این، پتاسیم باعث کاهش تنش در دیواره‌های رگ‌های خونی می‌شود و از این طریق، فشار‌خون را متعادل می‌کند. همچنین لیکوپن موجود در گوجه فرنگی، عملکرد عروق خونی را به طور کلی بهبود می‌بخشد که این امر می‌تواند به کاهش فشار‌خون کمک کند. علاوه بر تمام این موارد، گوجه‌ فرنگی سرشار از ویتامین C  است که ثابت شده باعث کاهش فشار‌خون می‌شود.

۳. موثر در کاهش وزن

با توجه به یک مطالعه چینی، آب گوجه‌ فرنگی می‌تواند وزن بدن، چربی بدن و سایز دور کمر را به میزان قابل ‌توجهی کاهش دهد. از دیگر خواص گوجه فرنگی آن است که سطوح کلسترول را پایین می‌آورد و از این طریق به کاهش وزن کمک می‌کند. گوجه‌ فرنگی علاوه بر آنکه یک منبع غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها است، سرشار از فیبر می‌باشد و کالری کمی دارد. به همین خاطر حس سیری را افزایش و حتی کالری دریافتی را کاهش می‌دهد و در نتیجه به کاهش وزن کمک می‌کند.

برای تسریع روند کاهش وزن علاوه بر رژیم غذایی متعادل لازم است به طور منظم ورزش کنید. دنبال کردن یک برنامه ورزشی استاندارد و به روز مانند برنامه‌های ورزشی مانکن در کاهش وزن پایدار و سالم موثر است.

۴. بهبود سلامت پوست و مو

مصرف خوراکی گوجه ‌فرنگی از پوست در برابر اثرات سوء قرارگیری در معرض نور خورشید محافظت می‌کند. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در گوجه فرنگی مانند لیکوپن تا حد زیادی به افزایش سلامت پوست کمک می‌کنند. ویتامین C موجود در گوجه ‌فرنگی نیز می‌تواند سلامت مو را بهبود ببخشد. همچنین گوجه ‌فرنگی، یک قابض (سفت‌کننده) فوق‌العاده است و بافت صورت را سفت و لیفت می‌کند.

امروزه بسیاری از کمپانی‌های محصولات زیبایی به خواص گوجه فرنگی پی برده‌اند و از عصاره آن در کرم‌ها، ماسک‌ها و شوینده‌های خود استفاده می‌کنند. آب گوجه فرنگی و عصاره آن می‌توانند به درمان منافذ باز و آکنه، تسکین آفتاب ‌سوختگی و رفع کدری پوست کمک کنند. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در گوجه‌ فرنگی خصوصاً لیکوپن با آسیب سلولی و التهاب پوست مبارزه می‌کنند.

شما می‌توانید با مالیدن آب گوجه فرنگی روی پوست‌تان از فواید گوجه فرنگی برای پوست بهره مند شوید.

۵. مفید در بارداری

میزان نیاز به ویتامین C در دوره بارداری افزایش می‌یابد. این ویتامین به تشکیل استخوان‌ها، دندان‌ها و لثه‌های سالم در جنین کمک می‌کند و همچنین باعث جذب مناسب آهن در بدن مادر می‌شود. گوجه فرنگی سرشار از ویتامین C و آهن است و به همین خاطر مصرف منظم آن در بارداری توصیه می‌شود. محتوای بالای لیکوپن موجود در گوجه فرنگی به محافظت از زنان باردار و کودکان در برابر آسیب سلولی کمک می‌کند.

۶. بهبود سلامت قلب

لیکوپن موجود در گوجه فرنگی در ترکیب با سایر ویتامین‌های آنتی اکسیدانی (مانند ویتامین‌هایA ، E و (C تأثیر چشمگیری در سلامت قلب دارد. گنجاندن منظم گوجه‌ فرنگی در رژیم غذایی به مدت چند هفته می‌تواند سطوح کلسترول  LDL  (کلسترول بد) را تا ۱۰ درصد کاهش دهد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که مصرف روزانه لیکوپن می‌تواند در بیماران دارای سطوح کلسترول بالا، تأثیری مشابه استاتین‌ها (دسته‌ای از داروهای کاهنده کلسترول) داشته باشد.

 یک مطالعه توسط دانشگاه کانکتیکات نشان می‌دهد که آب گوجه‌ فرنگی قابلیت‌هایی در محافظت از سیستم قلبی عروقی دارد که به لیکوپن مربوط نمی‌شود! بنابراین فواید گوجه فرنگی برای قلب حتی بدون در نظر گرفتن لیکوپن نیز قابل توجه است. همچنین مواد مغذی موجود در گوجه‌ فرنگی‌ به کاهش تجمع پلاکت‌ها و هموسیستئین کمک می‌کنند؛ دو موردی که اثرات نامطلوبی بر سلامت قلب دارند.

۷. مقابله با اثرات دود سیگار

سیگار کشیدن به تولید بیش از حد رادیکال‌‌های آزاد در بدن منجر می‌شود. ویتامین C و لیکوپن موجود در گوجه فرنگی می‌توانند با اثرات ناخوشایند رادیکال‌های آزاد مقابله کنند. به همین خاطر خواص گوجه فرنگی برای افراد سیگاری و اطرافیان آنها بسیار بیشتر از سایرین خواهد بود. یک گزارش منتشر شده توسط دانشگاه کرنل نشان می‌دهد که لیکوپن گوجه ‌فرنگی می‌تواند تا ۹۰ درصد رادیکال‌های آزاد بدن را از بین ببرد.

۸. بهبود بینایی و سلامت چشم

گوجه ‌فرنگی سرشار از ویتامین A بوده و به همین دلیل برای چشم‌ها مفید است. لیکوپن موجود در گوجه‌ فرنگی از چشم‌ها در برابر آسیب ناشی از نور خورشید و همچنین آسیب رادیکال‌‌های آزاد محافظت می‌کند. سایر مواد مغذی مفید برای بینایی که در گوجه ‌فرنگی وجود دارند، عبارتند از ویتامین C و مس. همچنین گوجه فرنگی حاوی لوتئین است که در واقع یک کاروتنوئید مفید برای سلامت بینایی محسوب می‌شود. بتاکاروتن موجود در گوجه ‌فرنگی نیز پس از مصرف به رتینول تبدیل می‌شود و این ترکیب برای بینایی مطلوب، ضروری است.

۹. تقویت سلامت دستگاه گوارش

گوجه ‌فرنگی‌ها، منابع خوبی از کلرید هستند و کلرید، یک جزء ضروری از شیره‌های گوارشی است. برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که لیکوپن موجود در گوجه ‌فرنگی در پیشگیری از سرطان معده نقش دارد. فیبر موجود در گوجه ‌فرنگی نیز در حرکات منظم روده، رفع نفخ و بهبود سلامت دستگاه گوارش موثر است.

۱۰. کنترل دیابت و اثرات ناشی از آن

به گفته انجمن دیابت آمریکا، گوجه ‌فرنگی‌ بخش مهمی از رژیم غذایی افراد دیابتی محسوب می‌شود. خواص گوجه فرنگی برای دیابت به دلیل محتوای بالای آهن و ویتامین C آن است که هر دو به تسکین علائم دیابت کمک می‌کنند. همچنین گوجه ‌فرنگی‌ دارای شاخص گلیسمی (تونایی یک ماده غذایی در افزایش سطوح قند خون) پایینی است که می‌تواند برای بیماران دیابتی مفید باشد.

گوجه فرنگی می‌تواند استرس اکسیداتیو ناشی از دیابت و التهاب، آترواسکلروز و آسیب بافتی که جزء عوارض شایع این بیماری هستند را کاهش ‌دهد.

۱۱. جلوگیری از تشکیل سنگ‌های ادراری و سنگ کیسه صفرا

چندین مطالعه نشان می‌دهند که آب گوجه ‌فرنگی تازه می‌تواند به پیشگیری از تشکیل سنگ‌های ادراری کمک کند. همچنین بر اساس گزارشی از دانشگاه ایالتی میشیگان، مصرف گوجه ‌فرنگی می‌تواند خطر ابتلا به سنگ کیسه صفرا و همچنین سنگ کلیه را کاهش دهد.

۱۲. تقویت استخوان‌ها

یکی دیگر از فواید گوجه فرنگی، تقویت استخوان‌ها و جلوگیری از پوکی استخوان است. گوجه ‌فرنگی‌ سرشار از بتاکاروتن است که در بدن انسان به ویتامین A تبدیل می‌شود؛ ویتامینی که برای رشد و نگهداری استخوان ضروری است. ویتامین C موجود در گوجه‌ فرنگی نیز برای تشکیل استخوان و سنتز بافت همبند بسیار مهم است. لوتئین موجود در گوجه ‌فرنگی باعث تشکیل کلاژن می‌شود که به افزایش سلامت استخوان‌ها کمک می‌کند. همچنین گوجه‌ فرنگی‌ سرشار از ویتامین K است که در متابولیسم استخوان و افزایش تراکم مواد معدنی آن نقش دارد.

۱۳. تقویت سیستم ایمنی بدن

لیکوپن موجود در گوجه فرنگی دارای خواص آنتی اکسیدانی قوی است و به همین دلیل می‌تواند عملکرد گلبول‌های سفید خون را تقویت نماید. بررسی‌ها نشان می‌دهد که یک رژیم غذایی غنی از گوجه فرنگی اثرات منفی رادیکال‌های آزاد بر گلبول‌های سفید خون تا ۳۸ درصد کاهش می‌دهد.

۱۴. کاهش التهاب

گوجه ‌فرنگی به جز لیکوپن، ۳ آنتی ‌اکسیدان دیگر به نام‌های زتاکاروتن، فیتوفلوئن و فیتوئن نیز دارد. این آنتی‌اکسیدان‌ها به مبارزه با التهاب و بیماری‌های مرتبط با آن مانند سرطان و آرتریت کمک می‌کنند. با آنکه پختن یا فرآوری گوجه ‌فرنگی، فراهمی زیستی لیکوپن را افزایش می‌دهد؛ اما این فرآیند، آنتی‌اکسیدان‌های مهم دیگر را نیز از بین می‌برد. بهترین راه حل آن است که به طور منظم از گوجه‌فرنگی‌های پخته (فرآوری ‌شده) و خام استفاده نمایید و فقط به یک فرم بسنده نکنید. مصرف آب گوجه‌ فرنگی نیز به همین اندازه در مبارزه با التهاب مفید است.

۱۵. تقویت سلامت مردان

ثابت شده که لیکوپن موجود در گوجه ‌فرنگی، قدرت باروری مردان را تا ۷۰ درصد افزایش می‌دهد. این آنتی‌اکسیدان همچنین می‌تواند تعداد اسپرم‌های غیر‌طبیعی را کاهش دهد، حرکت اسپرم را نیز بهبود ‌بخشد و از آن محافظت نماید. بررسی‌ها نشان می‌دهد که مصرف ۲ تا ۴ وعده سس گوجه‌ فرنگی در هفته، خطر ابتلا به سرطان پروستات را تا ۳۵ درصد کاهش می‌دهد.

۱۶. تقویت قدرت مغز

مهم‌ترین خاصیت گوجه فرنگی برای سالمندان، تقویت سلامت مغز است. گوجه ‌فرنگی سرشار از لیکوپن، بتاکاروتن و سایر آنتی‌اکسیدان‌ها است که در پیشگیری از بیماری‌های جدی مانند زوال عقل و آلزایمر بسیار موثر هستند. بر اساس مقاله‌ای که توسط دانشگاه Western Governors منتشر شد، گوجه ‌فرنگی به بهبود تمرکز و عملکرد شناختی کمک می‌کند.

۱۷. افزایش سلامت کبد

عصاره گوجه ‌فرنگی در پیشگیری از بیماری کبد چرب موثر است

لیکوپن موجود در گوجه ‌فرنگی، عوامل مخرب DNA را از بین می‌برد و بنابراین سلامت کبد را افزایش می‌دهد. همچنین گوجه ‌فرنگی دارای ویتامین‌های ب کمپلکس است که سلامت کبد را حفظ می‌کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که افزایش مصرف گوجه ‌فرنگی با کاهش خطر ابتلا به سرطان کبد مرتبط است. همچنین مشخص شده که عصاره گوجه ‌فرنگی در پیشگیری از بیماری کبد چرب موثر است.

حرف آخر

در بخش‌های فوق به مهم‌ترین فواید گوجه فرنگی برای سلامتی پرداختیم. با استفاده منظم از فرم‌های مختلف گوجه فرنگی (خام، آب گوجه فرنگی، سس، گوجه پخته شده) می‌توانید از حداکثر خواص گوجه فرنگی بهره مند شوید.

سوالات متداول

• مصرف چند عدد گوجه فرنگی در روز مناسب است؟

علی رغم خواص گوجه فرنگی برای سلامتی نباید در مصرف آن زیاده روی کنید. خوردن ۱ تا ۲ گوجه فرنگی در روز می‌تواند نیاز بدن انسان به ویتامین‌ها، فیبرهای گیاهی و مواد معدنی را تأمین کند.

•  بهترین زمان مصرف گوجه فرنگی چه اوقاتی از روز است؟

گوجه فرنگی خاصیت اسیدی دارد بنابراین ممکن است در برخی از افراد باعث ناراحتی گوارشی شود. به همین خاطر توصیه می‌شود گوجه فرنگی را با معده خالی و به صورت ناشتا مصرف نکنید. بهترین زمان مصرف گوجه فرنگی بین وعده‌های غذایی است.

•  خواص گوجه فرنگی برای کودکان چیست؟

مهم‌ترین فواید گوجه فرنگی برای کودکان عبارتند از تقویت سیستم ایمنی بدن، پیشگیری از بروز مسمومیت ناشی از سرب، رفع یبوست و افزایش اشتها.

منابع: verywellfit.com ، stylecraze.com / ویراستار: طیبه جلایر