آیا اسهال باعث لاغری می‌شود؟ | اسهال و لاغری
اسهال نوعی علامت از سوی سیستم گوارش بدن است که نشان می‌دهد چیزی آن را تحریک کرده است. در این مقاله، به بررسی این موارد می‌پردازیم که علت بروز اسهال چیست؟ آیا اسهال موجب لاغری می‌شود؟ و روش‌های درمان اسهال و لاغری را نیز بررسی خواهیم کرد.
علت اسهال چیست؟
اسهال به هر دلیلی ممکن است کاهش وزن ناگهانی و لاغری را به همراه داشته باشد.
اسهال ممکن است دلایل زیادی داشته باشد و باعث کاهش وزن ناگهانی در افراد شود. در بیشتر موارد اسهال حاد در اثر عفونت اتفاق می‌افتد که می‌تواند باکتریایی، ویروسی یا انگلی باشد. اغلب، این نوع اسهال در عرض چند روز خود به خود برطرف می‌شود. البته گاهی‌اوقات هم ممکن است به صورت علامت ثانویه ناسازگاری غذایی و اختلال گوارشی بروز کند که در نهایت، بدن با از دست دادن آب و الکترولیت‌ها، به سرعت دچار کاهش وزن می‌شود. برخی دیگر از عواملی که منجر به اسهال و لاغری می‌شوند، عبارتند از:
- ایجاد تغییر در رژیم غذایی مانند: مصرف بیش از حد شیرین کننده‌های مصنوعی یا الکل
- ایجاد تغییرات شدید در زندگی مانند: بروز شرایط تنش‌زا و استرس
در شرایطی هم برخی افراد دچار اسهال مزمن می‌شوند. اسهالی که بیش از چهار هفته ادامه دارد و با علائم مختلفی از جمله کاهش وزن، خستگی، حالت تهوع و درد شکمی همراه است. در ادامه به بررسی علل بروز اسهال می‌پردازیم:
عوارض مصرف داروها
اسهال و لاغری عارضه جانبی برخی داروها از جمله آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) و شیمی‌درمانی است.
بیماری التهابی روده (IBD)
از جمله بیماری‌های التهابی می‌توان به بیماری کرون و کولیت اولسراتیو اشاره کرد. شرایط مزمنی که منجر به التهاب روده شده و با اسهال و لاغری همراه است. اسهال التهابی، مانند بیماری کرون، سندرم روده تحریک پذیر یا اسهال خونی، می‌تواند خطرات جدی برای سلامتی داشته باشد که اغلب با وجود خون یا مخاط در مدفوع همراه است.
سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
نوعی بیماری است که در آن ماهیچه‌هایی که مواد زائد را از طریق روده‌ها حرکت می‌دهند، به محرک‌های خاصی بسیار حساس‌اند.
بیماری سلیاک
نوعی بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی نسبت به پروتئین گندم به نام گلوتن واکنش بیش از حد نشان می‌دهد و به پوشش روده کوچک حمله می‌کند.
آلرژی یا حساسیت غذایی
این بیماری ناشی از کمبود آنزیم‌های مورد نیاز برای هضم یک ماده غذایی است و عدم تحمل لاکتوز یا به عبارتی ناتوانی در هضم قندهای موجود در شیر یکی از شایع ترین انواع آن به حساب می‌آید؛ با این حال، ممکن است نسبت به سایر مواد غذایی نیز چنین حساسیت‌هایی وجود داشته باشد.
عفونت ها
از جمله رایج ترین پاتوژن‌های باکتریایی عامل اسهال عفونی می‌توان به سالمونلا، شیگلا، کلستریدیوم دیفیسیل، کمپیلوباکتر و اشریشیا کلی اشاره کرد. علاوه بر مدفوع خونی، افراد آلوده به این عوامل بیماری‌زا معمولا دردهای شدید شکمیرا تجربه می‌کنند و تب بالایی دارند. همچنین، ممکن است 10 تا 15 مرتبه در روز دفع داشته باشند که منجر به کم آبی شدید بدن در این افراد می‌شود.
آیا اسهال موجب لاغری می‌شود؟
همانطور که در ابتدای مقاله اشاره شد، اسهال به هر دلیل، در صورتی که بیش از دو هفته ادامه دار شود، باعث کاهش وزن شده و لاغری را به دنبال دارد. با این حال، این کاهش وزن به معنای از دست رفتن آب و مایعات بدن است که اصلا نشانه خوبی نیست و باید به سرعت جایگزین شود. بنابراین، کاهش وزن به این شکل نه تنها مسئله خوشحال کننده‌ای نیست، بلکه باید هرچه سریعتر به دنبال راه درمانی برای آن باشید.
از طرف دیگر، تسریع حرکات روده باعث می‌شود فرایند جذب مواد غذایی به خوبی انجام نشود و بدن علاوه بر کم آبی دچار کمبود مواد مغذی و مواد معدنی نیز شود. بنابراین، توصیه می‌شود در صورت ادامه دار شدن روند اسهال و لاغری حتما به پزشک مراجعه کنید تا درمان مرتبط با بیماری شما را تشخیص داده و هر چه سریعتر داروهای لازم را برای شما تجویز کند.
روش‌های درمان اسهال
در بیشتر موارد اسهال به خودی خود ظرف چند روز بدون درمان برطرف می‌شود. با این حال، می‌توانید روش‌های درمان خانگی زیر را امتحان کنید:
- برای جلوگیری از کم آبی بدن، آب، آب میوه و آبگوشت بخورید.
- از خوردن غذاهایی که منجر به تشدید اسهال می‌شوند، اجتناب کنید، مانند غذاهای چرب، فیبردار یا غذاهایی با چاشنی زیاد.
در صورتی که تغییر سبک زندگی و درمان‌های خانگی اسهال را امتحان کردید و اثری نداشت، بهتر است به پزشک مراجعه کرده و علت را به صورت جدی‌تر پیگیری کنید. پزشکان نیز ابتدا با تجویز چندین آزمایش مختلف، علت اسهال و کاهش وزن را بررسی می‌کنند. برخی از این روش‌های تشخیصی عبارتند از:
- تصویر برداری غیرتهاجمی مانند سونوگرافی، اشعه ایکس یا سایر آزمایش‌های تصویربرداری
- آزمایش خون برای بررسی وجود خون در مدفوع، ارزیابی سطوح ویتامین و مواد معدنی و استفاده از نشانگرهای زیستی برای تشخیص افتراقی برخی بیماری‌ها
- آزمایش مدفوع برای شناسایی عفونت‌های احتمالی
- کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی برای نمونه برداری از بافت روده و قسمت تحتانی کولون
- تست تنفس هیدروژن برای تشخیص عدم تحمل لاکتوز
- آندوسکوپی برای نمونه برداری از بافت معده
در نهایت پزشک شما پس از انجام آزمایش‌های مختلف و تشخیص نوع بیماری، یکی از روش‌های درمانی زیر را در نظر می‌گیرد:
درمان با آنتی بیوتیک یا ضد انگل
آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای ضدانگل ممکن است برای درمان اسهال باکتریایی یا انگلی موثر باشند، اما به درمان اسهال ویروسی کمکی نمی‌کند.
درمان با جایگزینی مایعات
احتمالا پزشک به شما توصیه می‌کند که تا جای ممکن نوشیدن مایعات را افزایش دهید. برای بیشتر بزرگسالان، این به معنای نوشیدن آب همراه با الکترولیت است مانند نوشیدن آب میوه یا آبگوشت. آب به تنهایی راه خوبی برای جایگزینی مایعات نیست، زیرا نمک‌ها و الکترولیت‌ها – مواد معدنی مانند سدیم و پتاسیم – که برای عملکرد بدن ضروری هستند را ندارد. اما می‌توانید با نوشیدن آب میوه برای جذب پتاسیم یا خوردن سوپ برای جذب سدیم به حفظ سطح الکترولیت خود کمک کنید.
البته نوشیدن برخی از آب میوه ها، مانند آب سیب، ممکن است اسهال را بدتر کند.
درمان با تنظیم داروهای مصرفی
ممکن است پزشک تشخیص دهد که علت بروز اسهال و لاغری مصرف نوعی آنتی بیوتیک خاص است. سپس با کاهش دوز آن یا جایگزینی با دوری دیگر می‌تواند اسهال را درمان کند.
درمان بیماری‌های جدی‌تر
درصورتیکه اسهال شما ناشی از بروز یک بیماری جدی‌تر مانند بیماری التهابی روده باشد، پزشک معالج ممکن است شما را به متخصص گوارش ارجاع دهد تا یک برنامه درمانی منظم‌تری داشته باشید.
کلام آخر
اسهال ممکن است ناشی از عفونت، استرس، مصرف برخی از داروها یا بیماری های زمینه ای مانند IBS، IBD یا بیماری سلیاک باشد. از این رو، شناسایی علت اسهال به تعیین بهترین درمان برای آن و کاهش وزن مرتبط کمک می‌کند.
تجربه اسهالی که هفته ها ادامه دارد می‌تواند دردناک و مختل کننده زندگی روزمره باشد. همچنین عوارض دیگری از جمله خستگی، کمبود مواد مغذی و کاهش وزن ناخواسته را به دنبال دارد.
بنابراین، درصورتیکه اسهال دارید و به‌خودی خود پس از چند روز برطرف نشد، حتما به پزشک مراجعه کنید تا علت اصلی اسهال و کاهش وزن شما را شناسایی کرده و گزینه‌های درمانی مناسب را برای شما ارائه دهد.
منابع: verywellhealth.com، mayoclinic.org، ctohe.org / ترجمه: فاطمه شهابی
