علائم و نشانه‌های آلرژی غذایی
طیف واکنش‌ها و علائم آلرژی‌های غذایی می تواند از خفیف و غیر نگران‌کننده (هر چند ناراحت‌کننده) تا قابل‌توجه و جدی متغییر است. البته این واکنش‌ها برای همه افراد یکسان نیست، ولی به طور معمول پس از گذشت دو ساعت از خوردن غذای محرک شروع می‌شود.
نشانه‌های آلرژی غذایی بر روی پوست، معده، راه‌های تنفسی، چشم‌ها یا کل بدن تأثیر می‌گذارد. از جمله علائم شایع عبارتند از: بثورات پوستی، تورم، ناراحتی معده، مشکل در تنفس و خارش چشم. در برخی موارد احتمال آنافیلاکسی دارد که با خطر مرگ همراه است.
سپس، به جای نادیده گرفتن علائم بیماری، به دکتر مراجعه کرده و مشکل خود را با آن درمیان بگذارید که تشخیص دهد آیا مسئله شما آلرژی غذایی است یا خیر (یا اگر قبلاً تشخیص آلرژی داده شده است، مشخص شود که آیا روند آن در حال بدتر شدن است و یا مورد جدیدی ایجاد شده است). اینکه بدانید چگونه واکنش‌های آلرژیک را مدیریت کنید و از چه چیزهایی اجتناب کنید بسیار اهمیت دارد.
بر خلاف آلرژی‌های غذایی، واکنش‌های مربوط به حساسیت غذایی – مانند عدم تحمل لاکتوز یا بیماری سلیاک – ممکن است تا ۱۲ پس از خوردن ماده محرک بروز کند.
واکنش‌های پوستی
آلرژی غذایی منجر به ایجاد بثورات پوستی می‌شود، از جمله:
- کهیر: جوش‌های قرمز برجسته‌ای که به مرور در بدن تغییر شکل و تغییر مکان می‌دهند. شبیه نیش پشه هستند و خارش دارند.
- اگزما: بثورات پوسته‌پوسته شده و خارش‌دار که ممکن است تاول بزند یا پوست آن‌ها کنده شود.
- تورم: بافت متورم، به ویژه در اطراف صورت و لب‌ها.
درباره درمان‌های احتمالی این محرک‌های پوستی با پزشک خود مشورت کنید. همچنین بیشتر پزشکان برای درمان واکنش‌های پوستی آنتی‌هیستامین خوراکی، مانند بنادریل (دیفن هیدرامین) یا کرم‌های استروئیدی، لوسیون کالامین و یا حمام بلغور جودوسر را تجویز می‌کنند.
مشکلات گوارشی
آلرژی غذایی ممکن است علائمی در معده یا روده ایجاد کند و بدن به نوعی از شر غذای مزاحم خلاص شود. این موارد می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- ناراحتی معده / شکم درد
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال: مدفوع شل و آبکی بیش از سه بار در روز
گرچه معده درد مزمن می‌تواند نشانه‌ای از آلرژی غذایی باشد، اما ممکن است نشانه‌ای از مشکلات گوارشی دیگر هم باشد. عدم تحمل لاکتوز، بیماری سلیاک، بیماری التهابی روده (IBD) و زخم‌ها از جمله موارد دیگری هستند که ممکن است چنین علائم مشابهی داشته باشند. آنتی‌هیستامین‌ها می‌توانند برای درمان مؤثر باشند، اما به رفع علائم سایر بیماری‌ها کمکی نمی‌کنند.
در صورتی که بیشتر درگیر علائم گوارشی هستید، باید به دنبال متخصص گوارش باشید تا در این زمینه به شما کمک کند و راه حلی برای درمان آن بیابد.
مشکل در تنفس
آلرژی غذایی می‌تواند بر روی ریه‌ها، دهان و یا گلو تأثیر بگذارد، که هر کدام از آن ممکن است تنفس شما را مختل کند. اگر آسم و آلرژی غذایی دارید بیشتر در معرض خطر یک واکنش آلرژیک شدید هستید که البته مشکلات تنفسی را نیز در پی دارد. آلرژی‌های غذایی که راه‌های تنفسی را تحت تأثیر قرار می‌دهند بسیار جدی هستند و به رسیدگی‌های فوری نیاز دارند.
برخی از علائم آلرژی‌هایی که بر مجاری تنفسی تأثیر می‌گذارد، عبارتند از:
- خس خس سینه، ایجاد صدای بلند هنگام نفس کشیدن
- سرفه (به دلیل خارش یا تورم گلو)
- رینیت آلرژیک (آبریزش بینی)
- آنژیوادم: تورم لب ها، زبان، چشم ها یا صورت
- مشکل در بلعیدن
می‌توانید با پزشک خود درباره نحوه درمان تورم خفیف و یا بثورات روی لب یا زبان مشورت کنید. به طور معمول، برای برخی افراد، آنتی‌هیستامین‌های خوراکی، مانند بنادریل، تجویز می‌شود.
با این حال، ممکن است این علائم نشانه‌ای از آنافیلاکسی باشد (به زیر مراجعه کنید). در این موارد درمان فوری پزشکی مورد نیاز است.
واکنش‌های چشمی
واکنش‌های آلرژیک چشم با این اصطلاح شناخته می‌شوند -کنژنکتیویت آلرژیک. از جمله علائم آن عبارتند از:
- سرخی
- خارش
- آب ریزش
- تورم
توصیه می‌شود در مورد نحوه درمان خارش و آبریزش چشم‌های خود پزشک مشورت کنید. در بسیاری از موارد، افراد، می‌توانند برای رفع علائم خود آنتی‌هیستامین خوراکی مصرف کنند، اگرچه ممکن است قطره‌های چشمی هم برای آن‌ها مورد نیاز باشد.
آنافیلاکسی
آنافیلاکسی به نوعی شوک ناشی از واکنش آلرژیک گفته می‌شود. این نوع واکنش ممکن است در عرض چند دقیقه پس از قرار گرفتن در معرض آلرژن رخ دهد، اگرچه برای برخی از افراد می‌تواند تا چند ساعت پس از قرار گرفتن در معرض آلرژی هم رخ ندهد. با توجه به شدت این واکنش، بسیار مهم است که اولین علامت آن نادیده گرفته نشود.
آنافیلاکسی ممکن است شامل برخی یا همه علائم ذکر شده (به ویژه دشواری در تنفس)، به علاوه سایر واکنش‌های اضافی باشد:
- احساس سقوط: بیشتر بیماران این احساس را گزارش می کنند، زیرا قرار گرفتن بدن در معرض آلرژن بر آن‌ها غلبه می‌کند.
- سرگیجه، سبکی سر: این واکنش اغلب به دلیل افت فشار خون اتفاق می‌افتد.
- از دست دادن هوشیاری: این واکنش با کاهش فشار خون و کاهش ضربان قلب همراه است.
- رنگ پریدگی پوست
در صورتی که خودتان یا اطرافیانتان دچار هر یک از علائم آنافیلاکسی شد، به سرعت با اورژانس تماس بگیرید و کمک‌های اولیه را برای آنافیلاکسی انجام دهید. منتظر نمانید تا ببینید آیا علائم بهبود پیدا می‌کند یا خیر.
آنافیلاکسی به سرعت پیشرفت می‌کند و در صورت عدم درمان فوری و اورژانسی با اپی نفرین می‌تواند در عرض ۳۰ دقیقه پس از شروع علائم منجر به مرگ شود. در حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد مواقع، فردی که واکنش آلرژیک در این شدت را تجربه می‌کند، ممکن است حتی برای تسکین علائم به دوز دوم اپی نفرین نیاز داشته باشد.
آن افرادی که آلرژی آنافیلاکتیک در آن‌ها تشخیص داده شده است، باید همیشه دوز اپی نفرین تزریقی خود را همراه داشته باشند و در صورت نیاز استفاده کنند.
ملاحظات خاص برای کودکان
درک این نکته در مورد کودکان مبتلا به آلرژی غذایی بسیار اهمیت دارد، زیرا آن‌ها ممکن است علائم خود را درست مانند بزرگسالان نتوانند توصیف کنند. آن‌ها ممکن است نتوانند از کلمات مناسبی برای توصیف احساسات خود استفاده کنند.
برای مثال، کودکی که به آلرژی غذایی مبتلا است، ممکن است زمانی که غذای محرکی می‌خورد، بگوید «این غذا خیلی تند است» یا مثلاً بگوید «زبانم ضخیم شده است». همچنین ممکن است بسیار بداخلاق یا تحریک‌پذیر شوند، یا دچار درد معده یا اسهال شوند و نتوانند توضیح دهند که چه اتفاقی دارد می‌افتد.
نوزادان و کودکان نوپا نیز در این سن ممکن است تنها قادر به صحبت کردن چند کلمه باشند، بنابراین، در این سنین به منظور مراقبت از علائم آلرژی بالقوه، بیشتر بر نیاز به مراقبت از کودکان تأکید و توصیه می‌شود.
باز هم در اینجا توصیه می‌شود، برای واکنش‌ها منتظر کاهش یا بدتر شدن علائم نباشید. در صورتی که کودک شما دچار تورم صورت، دهان یا زبان شد و یا مشکلی در تنفسی داشت، به سرعت با فوریت‌ها پزشکی تماس بگیرید.
اگر نگران این هستید که فرزندتان ممکن است آلرژی غذایی داشته باشد یا در معرض خطر ابتلا به آلرژی غذایی باشد، با پزشک اطفال خود مشورت کنید تا به یک متخصص آلرژی تأیید‌شده توسط هیئت مدیره مراجعه کنید.
پرسش‌های متداول
شایع‌ترین آلرژی‌های غذایی کدامند؟
حدود ۹۰ درصد از همه آلرژی‌های غذایی ۸ ماده غذایی را شامل می شود: تخم مرغ، ماهی، شیر، بادام زمینی، صدف، سویا، آجیل درختی (برای مثال، گردو) و گندم. شایع‌ترین مواد آلرژی زا در بین نوزادان و کودکان تخم مرغ، شیر، بادام زمینی، سویا و گندم است و بین بچه‌های کمی بزرگتر و بزرگسالان بیشتر آجیل‌های درختی، ماهی و صدف‌ها حساسیت‌زا هستند.
آیا ممکن است که حساسیت غذایی در بزرگسالی ایجاد شود؟
بله قطعاً. طی نظرسنجی‌های انجام‌شده در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ رقم‌های شگفت‌انگیز بالایی از آلرژی‌های غذایی در بزرگسالان را نشان میدهد. البته مشخص نیست چه چیزی باعث این اتفاق می‌شود. یکی از نظریه‌ها این است که قرار گرفتن افراد در معرض یک آلرژن موجود در هوا موجب می‌شود تا یک فرد بالغ نسبت به یک ماده غذایی دچار حساسیت شود. برای مثال، آلرژی به سویا در بزرگسالی توسط گرده ایجاد می‌شود.
آیا آلرژی غذایی همان عدم تحمل ماده غذایی است؟ خیر. آلرژی غذایی پاسخی است که سیستم ایمنی بدن به یک جزء خاص از یک غذای خاص – به طور معمول یک پروتئین – میدهد که می‌تواند منجر به علائمی مانند کهیر یا آنافیلاکسی شود. اما عدم تحمل غذایی به زمانی گفته می‌شود که دستگاه گوارش توسط یک غذای خاص تحریک‌شده و یا نتواند آن را به درستی تجزیه کند، مانند عدم تحمل لاکتوز.
منبع: verywellhealth.com / ترجمه: فاطمه شهابی
