تاثیر شیرین کننده های مصنوعی بر بدن

پژوهش های جدید حاکی از آن است که خوردن شیرین کننده های مصنوعی می توانند بر سلامت روده تأثیر منفی بگذارند.

Equal، Splenda، Sweet’N Low — از جمله معروف ترین شیرین کننده های مصنوعی هستند که سال ها نام آن ها شناخته شده بوده، اما اکنون دیگر صحبتی از بی خطر بودن آن ها نیست.

شیرین کننده های مصنوعی می تواد تاثیرات قابل توجهی بر بدن داشته باشد.

اما بحث و چالش های امروزی ارتباط زیادی با اثرات شیرین کننده های مصنوعی بر بدن دارد. تحقیقات نشان می دهد که مواد شیرین کننده مصنوعی ممکن است اثرات پیچیده ای بر کنترل طولانی مدت قند خون، ساختار میکروبیوم روده و مواردی از این دست داشته باشد.

اول از همه باید بدانیم شیرین کننده های مصنوعی چه هستند؟

قبل از بررسی اثرات شیرین کننده های مصنوعی بر سلامتی، مهم است بدانیم که آن ها چه هستند و چگونه ساخته می شوند. نکته: جامعه علمی به این مواد با عنوان «شیرین کننده های کم کالری» یا LCS اشاره می کند، اصطلاحی که هم شامل شیرین کننده های مصنوعی مانند Splenda و هم شیرین کننده های طبیعی مانند استویا را شامل می شود.

شیرین‌کننده‌های مصنوعی افزودنی‌های آزمایشگاهی (تولید شده در آزمایشگاه) هستند که یا بسیار کم کالری هستند (فکر کنید: 4 کالری در هر بسته) یا «غیر مغذی»، یعنی بدون کالری.

همه LCS به نوعی دستکاری و پردازش شیمیایی شده اند. برای مثال، سوکرالوز (با نام مستعار Splenda) یک مشتق کلردار از قند واقعی است که طبق یک از بررسی های تغذیه ای انجام شده در نوامبر 2016، عمدتاً از دستگاه گوارش بدون جذب عبور می کند. در نتیجه، یک ماده بدون کالری و فوق‌العاده شیرین است که به گفته FDA می‌تواند تا 600 برابر شیرین‌تر از شکر معمولی (ساکاروز) باشد.

آسپارتام، ماده ای که در Equal and Nutrasweet استفاده می شود، نوعی شیرین کننده کم کالری است که از اسیدهای آمینه ساخته شده است – و به گفته سازمان غذا و دارو (FDA)، طعم آن حدود 200 برابر شیرین تر از شکر است.

هدف از خوردن LCS ارضای حس نیاز به خوردن یک خوراکی شیرین است، بدون اینکه قند خون افزایش پیدا کند و یا کالری زیادی وارد بدن شود، زیرا بدن ما آن را به طور کامل جذب نمی کند. این مسئله خیلی ساده به نظر می رسد، اما پژوهش های جدید نشان می دهد آنقدرها هم که فکرش را می کنید ساده و بی ضرر نیست.

تاثیر شیرین کننده های مصنوعی بر بدن

از کار افتادن روده بزرگ

اکنون همه می دانیم که میکروبیوم های روده اهمیت بسیار زیادی دارند: تریلیون‌ها باکتری در روده‌ ما زندگی می‌کنند و بر عملکرد ایمنی، خلق و خو و مواردی دیگر تأثیر می‌گذارند. اما مصرف LCS ممکن است ترکیب میکروبیوم ها را تغییر دهد و منجر به تکثیر باکتری های مضر شود.

بر اساس بررسی های انجام شده در ژانویه سال 2019 در مجله Advances in Nutrition، مطالعات حیوانی سوکرالوز را با کاهش تنوع در میکروبیوم‌های روده موش‌ها مرتبط دانسته‌اند. در واقع، با مصرف شیرین کننده های مصنوعی، میزان باکتری های تقویت کننده سلامت (مانند بیفیدوباکتری ها و لاکتوباسیل ها) در روده حیوانات کاهش می یابد.

با این حال، هیچ پژوهشی در مورد اثرات شیرین کننده های مصنوعی بر سلامت روده انسان وجود ندارد. مطالعه ای در اکتبر سال 2019 در ژورنال تغذیه بریتانیا گزارش داد که مصرف بالای سوکرالوز هیچ تأثیری بر آرایش باکتری‌های روده افراد ندارد. البته مدت زمان این مطالعه تنها یک هفته بود و معلوم نیست افزودن یک بسته Splenda به قهوه صبحگاهی به مدت 30 سال چه نتیجه دیگری داشته باشد.

وندی بازیلیان، متخصص تغذیه در کالیفرنیا و نویسنده کتاب Eat Clean, Stay Lean، می‌گوید: در حال حاضر، شواهد «معتبری» مبنی بر اثرات نامطلوب LCS بر سلامت روده انسان در دسترس نیست. البته، کمبود داده به این معنا نیست که این افزودنی ها برای روده مناسب هستند. وی ادامه داد: «از این روتحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.»

معلوم نیست که آیا خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد یا خیر

همواره ارتباط بین مصرف شیرین کننده های مصنوعی و خطر ابتلا به سرطان از دهه 1970 یک نگرانی بوده است، زمانی که یک مطالعه بزرگ منتشر شده در مجله ​Environmental Health Perspectives​ گزارش داد که ساخارین (معروف به Sweet’N Low) با بروز بیشتر سرطان مثانه در موش‌های آزمایشگاهی همراه بوده است.

ساخارین به طور بالقوه یک ماده سرطان زا نیست.

این یافته‌ها باعث شد که دولت در سال 1977 برچسب‌های هشداردهنده‌ای را روی هر محصولی که حاوی این شیرین‌کننده است بزند. از آن زمان به بعد، مطالعات زیادی گزارش کرده اند که ساخارین در انسان سرطان‌زا نیست. سپس، مؤسسه ملی بهداشت (NIH) در سال 2000 اعلام کرد که ساخارین دیگر نباید به عنوان یک ماده سرطان‌زای بالقوه در نظر گرفته شود.

بازیلیان می‌گوید از آنجایی که این تحقیق عمدتاً در مطالعات حیوانی یا آزمایشگاهی انجام شده است، در حال حاضر هیچ ارتباط روشنی بین مصرف شیرین‌کننده‌های مصنوعی و خطر ابتلا به سرطان در انسان وجود ندارد. او افزود: «در حالی که گفته می‌شود مکانیسم‌های قابل قبول برای انسان‌ها مانند موش‌ها نیست، اما از طرفی دیگر به این معنا هم نیست که مسئله سرطان زا بودن آن به طور مطلق رد شود.»

جمع بندی: بازیلیان می گوید: «قطعا مصرف نکردن شیرین کننده ها بهتر از مصرف آن ها است و خطر کمتری دارد. این ماده برای رژیم غذایی یا سلامت انسان ضروری نیستند.»

شیرین کننده های مصنوعی منجر به افزایش وزن نمی شوند

در تئوری، LCS باید کاهش وزن را را به دنبال داشته باشد. زیرا، هر یک گرم شکر، 4 کالری دارد، در حالی که کالری جایگزین هایی مانند Sweet ‘n Low صفر است. با این حال، تحقیقات نشان می دهد که این موضوع ممکن است به این سادگی هم نباشد.

پژوهشی در آوریل 2015 در ژورنال انجمن سالمندان آمریکا رابطه بین میزان مصرف نوشابه های رژیمی و سایز دور کمر در افراد مسن را نشان داد – با این تفسیر که هر چه آن ها مقدار بیشتری نوشیدنی‌هایی با قند مصنوعی بنوشند، دور شکم بیشتری خواهند داشت. زیرا، با توجه به انتشارات سلامت هاروارد، چربی اضافی دور شکم، که چاقی احشایی نیز نامیده می‌شود، یکی از عوامل خطرساز ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیابت نوع 2 است.

بعلاوه، مکانیسم های احتمالی دیگری نیز وجود دارد که نشان می دهد LCS ممکن است افزایش وزن را به دنبال داشته باشد. برای مثال، طبق تحقیقات انجام شده توسط NIH، مطالعات حیوانی نشان داده است که شیرین کننده آسه سولفام پتاسیم یا ace-K ممکن است سطوح هورمون سرکوب کننده اشتها لپتین را کاهش دهند.

بازیلیان می‌گوید: «مسئله دیگر این است که با خوردن LCS، احساس آزادی کاذب برای خوردن خوراکی های دیگر اتفاق می افتد، یعنی چون یک ماده بدون کالری خوردید، پس مجاز هستید به جای آن خوراکی های دیگری بخورید.» بدین ترتیب، بشقاب خود را با انواع مواد غذایی پرکالری مانند چربی‌ها، پروتئین و کربوهیدرات‌هایی پر می کنید که ممکن است بیشتر از نیاز روزانه باشند. فکر کنید: خوردن نوشابه رژیمی همراه با ترکیبی از گوشت و سیب زمینی.

بنابراین، با توجه به همه آنچه گفته شد، احتمالا LCS به خودی خود منجر بخ افزایش وزن نمی شود و به گفته بازیلیان اگر آن ها را در یک رژیم غذایی مغذی همراه با یک برنامه ورزشی ثابت گنجانده شود، می تواند ابزار مفیدی برای کاهش وزن باشد.

فقط خیلی برای کاهش وزن روی آن ها حساب نکنید. بازیلیان می‌گوید: «گرچه مصرف شیرین کننده های مصنوعی تا حدودی کمک می کند کالری کمتری دریافت کنید و می تواند در کاهش وزن موثر باشد، اما تاثیرگذاری آن به قدری نیست که مصرف آن ها به عنوان راهی برای کاهش وزن توصیه شود.

ممکن است در روند کنترل قند خون اختلال ایجاد کند

LCS اغلب برای افرادی که به دنبال کنترل میزان قند خون خود هستند توصیه می شود. با این حال، علیرغم اینکه این شیرین کننده ها بدون قند هستند، برخی از مطالعات نشان می‌دهند که این افزودنی‌ها ممکن است بر کنترل قند خون تأثیر منفی بگذارند.

بر اساس مقاله‌ای در سپتامبر 2018 در مجله آمریکایی تغذیه بالینی، تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که شیرین‌کننده‌های مصنوعی مانند سوکرالوز ممکن است گیرنده‌های طعم شیرین را فعال کرده و مانند قند معمولی باعث ترشح انسولین شوند.

همچنین، بر اساس پژوهش دیگری که در ژانویه 2020 در مجله پزشکی خانواده و مراقبت های اولیه منتشر شد، افراد مبتلا به دیابت نوع 2 که از شیرین کننده های مصنوعی استفاده می کردند، در مقایسه با افرادی که این کار را نمی کردند، میزان بیشتری مقاومت به انسولین را نشان دادند.

چرا این موضوع اهمیت دارد؟ ساموئلز می گوید: «مقاومت به انسولین می تواند منجر به افزایش سطح قند خون شود که همین مسئله می تواند منجر به بروز مشکلات دیگری از جمله دیابت نوع 2، افزایش خطر بیماری های قلبی عروقی، آسیب کلیه، آسیب چشم و افزایش خطر عفونت شود».

از طرفی قند خون بالا روند کاهش وزن را دشوار می کند، همچنین باعث کاهش انرژی و افزایش میل به خوردن شیرینی جات و کربوهیدرات می شود.

او می‌گوید: «اگر میل به خوردن شیرینی جات دارید، بهتر است میوه‌های تازه را انتخاب کنید تا در عین حال که حس خوردن یک خوراکی شیرینی ارضا می شود، آب، فیبر و آنتی‌اکسیدان‌های مفیدی که برای افراد دیابتی مفید است را نیز دریافت می کنید. همچنین در صورتی که مایل به استفاده از شیرین کننده ها هستید، توصیه می کنم یکی از منابع طبیعی مانند استویا یا میوه مانک را انتخاب کنید و گاهی اوقات آن ها را در مقادیر بسیار کم مصرف کنید.»

کلام آخر

به طور کلی هنوز اطلاعات کافی در مورد تاثیری که استفاده مداوم LCS می گذارد در دسترس نیست. بنابراین، بازیلیان توصیه می کند تا زمانی که شواهد ملموس تری در اختیار نداریم، بهتر است از خوردن آن ها خودداری کنید.

او می‌گوید: «توصیه من این است که به صورت متعادل تری از خوردن خوراکی هایی با طعم شیرین لذت ببرید. در واقع، حذف LCS کمک می کند تا بتوانید منشا طعم ظریف تر و همچنین پیچیده تر غذاهای شیرین طبیعی مانند میوه ها را بچشید.»

بیشتر افراد می توانند مقدار متوسطی شکر واقعی را با خیال راحت در یک برنامه غذایی سالم داشته باشند. بنابراین، اگر متوجه شدید که به افزودنی‌های فوق‌العاده شیرین علاقه‌مند شده‌اید، می توانید با کاهش مصرف آن ها این عادت غلط را اصلاح کنید.

ساموئلز می‌گوید: «توصیه می‌کنم برای آسان تر کردن روند کاهش مصرف شیرین کننده های مصنوعی، میزان مصرف آن ها را به تدریج و در طول زمان کاهش دهید. مثلا، با کاهش یک بسته در هفته شروع کنید تا زمانی که به طور کامل مصرف آن ها را قطع کنید. همچنین می توانید آن ها را با یک تا دو قاشق چایخوری قند طبیعی مانند عسل یا شربت افرا خالص جایگزین کنید.

منبع: livestrong.com / ترجمه: فاطمه شهابی